شماره های تماس
تماس با ایلیا حساب
حساب تنخواه چیست؟ حساب تنخواه گردان چه ماهیتی دارد؟
20 آبان، 1399
بازدید 20320 مرتبه
امتیاز : 4.4
تعداد رای : 119
تنخواه گردان چیست؟ حساب تنخواه چه نوع حسابی است؟
همزمان با پیشرفت تکنولوژی و گذر زمان ، امور شرکت ها پیچیده تر شد و افراد مختلفی با مقام ها و سمت های متفاوتی در شرکت ها جای گرفتند . با در نظر گرفتن این تغییرات نیاز های جدیدی به وجود آمد . یکی از این نیاز ها ، حساب تنخواه و وجود شخص تنخواه دار است. هر شرکتی بانک مربوط به خود را دارد که پرداخت های شرکت از آن انجام می پذیرد که این پرداخت ها از فرایند و سلسله مراتب خاصی برخوردار هستند . با توجه به هزینه های ریز درشتی که در شرکت اتفاق می افتد اینکه بخواهیم همه ی این هزینه ها را از حساب بانک شرکت پرداخت کنیم به اولین مشکلی که بر خواهیم خورد حجم بالای عملیات است. با یک مثال تنخواه گردان و تفاوت پرداخت از بانک و از تنخواه گردان را برایتان شرح خواهم داد .
فرض کنید شرکتی یک دست مبلمان اداری خریداری میکند که هزینه تحویل مبلمان به شرکت معادل مبلغی می باشد . همانطور که مشخص است هزینه خرید مبلمان اداری برای شرکت از بانک شرکت پرداخت می شود ولی هزینه بار از حساب تنخواه پرداخت خواهد شد. در این مثال فرق بین پرداخت از بانک و از تنخواه گردان مشخص شد . همانطور که شرح کردیم هزینه های جزئی همانند هزینه پیک ، هزینه خرید یک جعبه شیرینی و .... از حساب تنخواه پرداخت خواهد شد . در واقع تنخواه گردان حسابی است دائمی با ماهیت بدهکار که در سرفصل دارایی های جاری قرار میگیرد و مانند همه ی دارایی ها زمانی که بدهکار شود معنای افزایش و در صورتی که بستانکار شود به معنی کاهش تنخواه گردان می باشد این حساب برای هزینه ریز و جزئی که در طول یک دوره پیش می آید مورد استفاده قرار میگیرد. که حساب تنخواه معمولاً از حساب بانک اصطلاحاً ترمیم می شود.
تنخواه دار کیست؟
تنخواه دار شخصی است مورد اعتماد که معمولا مسئول خرید شرکت نیز می باشد. تنخواه دار موظف است از ریز ترین تا بزرگ ترین مورد را در در دفاتر یا حساب های خود درج ، نگهداری و بایگانی کند ، تنخواه دار وظیفه دارد فاکتور و کلیه اسناد مالی مربوط به هر هزینه یا خرید را حتی بعد از گذشت زمانی طولانی نگهداری کند. بهترین کار این است که تنخواه دار گزارش هر دوره مالی را به اطلاع و امضاء مدیر عامل و حسابدار برساند تا صحت آن مورد تایید قرار گیرد .
از مزایای حساب تنخواه گردان به موضوعات زیر میتوان اشاره کرد:
- پرداخت سریع :
به هر حال زمانی که هزینه ای قرار است توسط حسابدار و یا بانک شرکت پرداخت شود نیازمند طی مراحلی است که میتوان به تاییدیه مدیرعامل و ... اشاره کرد . معمولاً برای پرداخت هزینه هایی نظیر هزینه پیک وقت زیادی نداریم و باید فورا پرداخت شود . در این موقعیت از حساب تنخواه استفاده خواهیم کرد. همچنین باید در نظر داشته باشیم که زمانی ممکن است به بانک شرکت دسترسی نداشته باشیم و بدون توجه به کوچک یا بزرگ بودن هزینه آن را از تنخواه پرداخت خواهیم کرد. پس میتوان در برخی مواقع به عنوان جانشین بانک نیز به میان کشید .
- کم کردن عملیات حسابداری :
عملیات حسابداری به خودی خود امری مفصل و پیچیده است و دیگر اگر بخواهیم کار تنخواه گردان با آن هزینه های ریز و درشتش را نیز به آن اضافه کنیم دیگر کنترل آن غیر ممکن و یا بسیار دشوار بود . زمانی که حساب هزینه های جزئی و خرید های کوچک را از عملیات حسابداری تفکیک میکنیم و قدم بزرگی برای کاهش پرداخت ها و به دنبال آن به کاهش حجم کار حسابداری خواهیم برداشت.
- کنترل گردش وجه نقد :
یکی از موضوعات خیلی مهم در هر شرکتی کنترل گردش وجه نقد است . زمانی که حساب نقدینگی شرکت را توسط تنخواه دار از حساب صندوق جدا میکنیم نا خودآگاه کنترل شرکت بروی گردش وجه نقد بالا میرود و به راحتی میتوان به آن دسترسی داشت.
ثبت حسابداری تنخواه :
- شارژ ، واریز یا ترمیم حساب تنخواه گردان :
شارژ تنخواه گردان را به اصطلاح ترمیم نیز می نامند ، این اتفاق زمانی می افتد که مدیر عامل ، حسابدار و ... مبلغی را به حساب تنخواه گردان منتقل کند تا هزینه های جاری و مربوطه از این حساب پرداخت شود . بنابراین حساب تنخواه گردان به تفضیلی فرد تنخواه دار بدهکار و حساب بانک ، جاری شرکا یا صندوق به همان مبلغ بستانکار می شود .
- پرداخت هزینه از حساب تنخواه گردان :
این سند زمانی ثبت می شود که فرد تنخواه دار هزینه ای را از حساب تنخواه گردان پرداخت کند که در این صورت هزینه مربوطه بدهکار و حساب تنخواه گردان بستانکار می شود و همانند سایر دارایی ها ، بستانکاری به معنای کاهش میزان این حساب می باشد.
موضوع بعدی که نیاز است به آن بپردازیم شیوه ی تنخواه داری یا روش های تنخواه داریست که به دو دسته ی :
- تنخواه داری به روش ثابت
- تنخواه داری به روش متغیر
که به توضیح هر یک می پردازیم :
- تنخواه گردانی ثابت : اگر بخواهیم خیلی عامیانه و روان " تنخواه گردان ثابت " را توضیح دهیم ، تنخواه دار هزینه های تنخواه را در یک دوره معین مثلا یک ماهه پیش بینی می کند و گزارشی از هزینه هایی که باید در این دوره توسط تنخواه انجام شود را به حسابداری تحویل می دهد. حسابدار یا مدیرعامل بعد از تایید گزارش هزینه ها ، به مبلغ اعلامی حساب تنخواه را ترمیم می کند. نکته خیلی مهم روش تنخواه داری ثابت این است که تنخواه گردان تنها مجاز است هزینه های ثبت و از قبل تعیین شده در گزارش را پرداخت کند و پرداخت هیچ هزینه ای به جز هزینه های مندرج در گزارش تنخواه گردان مجاز نیست .
- تنخواه گردانی متغیر : همانطور که حدس می زنید این روش تقریباً مخالف روش بالاست . حسابدار یا مدیرعامل حساب تنخواه گردان را به معادل مبلغی تعیین شده (یک عددی را به عنوان سقف تنخواه گردان تعیین میکنند ) ترمیم می کنند که پرداخت همه هزینه هایی که ممکن است در این دوره رخ دهد را مشمول می شود . در پایان همانند روش تنخواه گردانی ثابت گزارش تراکنش های تنخواه گردان به تاییدیه مدیرعامل یا حسابدار خواهد رسید.
ممکن است برای شما این سوال پیش آید که فرق تنخواه گردان با صندوق چیست؟
همانطور که میدانید هم حساب صندوق و هم حساب تنخواه گردان هر دو حسابی دائمی و هر دو حسابی بدهکار تحت سرفصل دارایی ها هستند ولی فرقی هر چند کوچک بین آن ها وجود دارد حساب صندوق باید به صورت روزانه ثبت شود ولی این الزام برای حساب تنخواه گردان وجود ندارد و البته فرق دوم این است که هزینه ها و خرید هایی که قرار است با تنخواه گردان پرداخت شود از قبل مشخص شده است ولی این موضوع در مورد حساب صندوق صدق نمی کند و برای هر هزینه ای میتوان از حساب صندوق استفاده کرد .
بستن حساب تنخواه یا تنخواه گردان :
همانطور که پیش تر ذکر شد ، تنخواه گردان حسابی است دائمی تحت سرفصل دارایی های جاری با ماهیتی بدهکار همانند سایر دارایی ها . یک قانونی وجود دارد که بسیاری از شرکت ها آن را رعایت نمی کنند منتها رعایت این قانون به سهولت و تسریع روند کار کمک می کند. معمولاً در انتهای سال حتی اگر تنخواه گردان مانده داشته باشد باید به جاری شرکا ، بانک و ... بسته شود و در ابتدای سال بعد مجدد حساب تنخواه گردان شارژ شود.
بستن حساب تنخواه گردان در دو حالت امکان پذیر است :
- حالت اول : بستن حساب تنخواه گردان با تنخواه گردان جدید . برای مثال فرض کنید تنخواه دار شرکتی تعویض شده و در این زمینه تنخواه دار قدیمی باید کلیه وجوه ، اسناد مدارک ، گزارشات و ... را به فرد جدید تحویل داده و از وی رسید دریافت کند که در این حالت حساب تنخواه گردان ( تفضیلی تنخواه دار جدید ) بدهکار و حساب تنخواه گردان (تفضیلی تنخواه دار قدیمی) بستانکار می شود . که در این حالت همانطور که مشخص است حساب تنخواه گردان قدیم با حساب تنخواه گردان جدید بسته شد.
- حالت دوم : بستن حساب تنخواه گردان با حساب جاری شرکا ، بانک و یا صندوق ، در این حالت تنخواه دار وجوه موجود در حساب تنخواه گردان را به حساب جاری شرکا ، بانک ، صندوق (به انتخاب و شرایط موجود در شرکت انتخاب یکی از این سه حساب متغیر است ) منتقل می کند ، حساب بانک ، جاری شرکا و صندوق به بدهکار حساب منظور و حساب تنخواه گردان به بستانکار منظور می شود و در نهایت حساب تنخواه گردان بسته خواهد شد .
انواع تنخواه گردان ها در سیستم حسابداری دولتی :
- تنخواه گردان مرکزی :
طبق ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی تنخواه گردان خزانه عبارت است از اعتبارات بانکی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که به موجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معینی در هر سال مالی برای رفع احتیاجات مالی نقدی خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصاد و دارایی داده می شود و تا پایان سال واریز می گردد .
- تنخواه گردان استان :
طبق ماده ۲۵ سال تخواه گردان استان عبارت است از وجهی که خزانه از محل اعتبارات مصوب به منظور ایجاد تسهیلات لازم در پرداخت هزینه های جاری و عمرانی دستگاه های اجرایی محلی تابع نظام بودجه استانی در اختیار نمایندگان خزانه در مرکز هر استان قرار می دهد .
- تنخواه گردان :
طبق ماده ۲۶ قانون محاسبات عمومی تنخواه گردان حسابداری عبارت است از وجهی که خزانه یا نمایندگی خزانه در استان از محل اعتبارات مصوب برای انجام بعضی ازهزینه های سال جاری و تعهدات قابل پرداخت سال های قبل در اختیار ذی حساب قرار می دهد تا در قبال حواله های صادر شده واریز و با صدور در خواست وجه مجددا دریافت می گردد.
- تنخواه گردان پرداخت :
طبق ماده ۲۷ قانون محاسبات عمومی تنخواه گردان پرداخت عبارت است از وجهی که از محل تنخواه گردان حسابداری ذی حساب و با تایید و یا رییس موسسه و یا مقامات مجاز از طرف آنها برای برخی از هزینه ها در اختیار واحد ها و یا ماموریتی که به موجب این قانون و آیین نامه های اجرایی آن مجاز به دریافت تنخواه گردان هستند قرار می گیرد . تا به تدریج که هزینه های مربوط انجام می شود اسناد هزینه تحویل و مجددا وجه دریافت دارد .
پرداخت در مبنای تعدیل شده به چهار دسته تقسیم می شود :
- تنخواه
- پیش پرداخت
- علی الحساب
- هزینه
که ما در این مقاله به معرفی تنخواه پرداختیم ، با شرکت حسابداری ایلیا حساب همراه باشید تا در مقالات بعدی پست های معرفی سایر پرداخت ها را از دست ندهید.
ارسال نظر
ایلیا حساب
پاسخ در سریع ترین زمان
ایلیا حساب
خوش آمدید
چطور میتونم کمکتون کنم؟
12:29