پول و ارز و بانکداری

مبادله ی پایاپای : انسانها در طول زندگی خود نیازمند کالا و خدمات می باشند هر فرد با توجه به توانایی خود تولیداتی را انجام می دهد و آنرا با دیگران مبادله می کند تا قبل از پیدایش پول مبادلات بین مردم به صورت پایاپای انجام می گرفت به این مفهوم که مستقیم کالای تولیدی خود را می دادند و کالای مورد نیاز خود را دریافت می کردند .

محدودیت های سیستم مبادله ی پایاپای :

1-عدم امکان دسترسی سریع و آسان به کالای مورد نیاز دریافتی افرادی که متقاضی کالاهای تولد شده باشند نیازمند وقت و انرژی بسیاری است از طرفی انبار نمودن بعضی از کالاها به دلیل فساد پذیری آنها امکان پذیر نمی باشد .

2-فقدان وسیله ی ارزش گذاری (در نظام مبادله ی پایاپای کالاها به طور تصادفی ارزش گذاری می شوند به طور مثال یک گاو معادل 5 گوسفند یا 50 کیلوگرم گندم اینگونه معادل سازی ها هرگز نمی تواند دقیق و عادلانه باشد .

3-تقسیم ناپذیری برخی از کالاها (مشکل دیگر در ارتباط با این نوع سیستم تقسیم ناپذیری بعضی از کالاها مثل نظیر یک گاو است که نمی توان به قطعات کوچک تقسیم کرد )

4-عدم امکان ذخیره ارزش (تولید کنندگان خواهان آن هستند که بخشی از حاصل کار خود را ذخیره کنند تا در آینده در موقع لزوم بتوانند از آن استفاده کنند مشکلاتی نظیر فساد پذیری و حجیم بودن کالاها این امکان را نمی دهد .

5-محدودیت مبادله با مناطق دور ( در سیستم مبادله با مناطق دور نیازمند سیستم حمل ونقل می باشیم تا بتوان کالاها را جا به جا نمود درغیر این صورت امکان مبادله ی با مناطق دور وجود نداشته عدم رشد توسعه اقتصادی ( از آنجا که هر فرد به تنهایی همه ی استعدادهای لازم را در تولید کالا و خدمات دارا نمی باشند این موضوع باعث کاهش کیفیت هزینه ی بالا و در نهایت اقتصاد فاقد کارآیی می شود.

1-وظایف پول :

1-وسیله ی مبادله است 2-وسیله ارزش گذاری 3-وسیله برای حفظ ارزش 4-وسیله برای پرداخت آتی

ویژگی های یک پول مطلوب :

1-با دوام بودن 2-قابل حصل بودن 3-تقسیم پذیری 4- مورد قبول همه بودن (عام بودن )

تحولات سیستم های پولی:

به مرور زمان با کشف و استخراج فلزات قیمتی و بی لحاظ دارا بودن ویژگی های مطلوب فلزات برای ایفای نقش و انجام وظایف پول جایگزین سایر کالاها بعنوان پول شده اند به این ترتیب که در مراحل اولیه عمدتا فلز ، طلا ، نقره و تا حدودی نیز مس بصورت قطعاتی با وزن های مختلف و سپس به صورت سکه هایی با وزن و عیار مشخصی بصورت رسمی به عنوان پول جریان یافت. خدمات حسابداری ، حسابرسی ، مالیاتی در مباحث پول و ارز نقش مهمی دارد

انواع سیستم پولی :

1-سیستم پولی دو فلزی که پایه پولش دو فلز بوده 2-سیستم پولی تک فلزی که پایه پولش فلز بوده است (کالا بوده) 3-سیستم پول کاغذی 4-سیستم پول الکترونیکی

1-سیستم پول دو فلزی که پایه پولش دو فلز بوده :

در این سیستم دو فلز طلا و نقره به موازات هم بعنوان پایه پولی قرار گرفتند هر دو فلز بطور همزمان قادر به ایفای نقش و انجام پول بودند بین آنها رابطه نسبی ثابت و رسمی از نظر ارزش به وسیله ی قانون برقرار بود بطوری که نسبت ارزش کالا به نقره یک به 15/5 تعین شده بودن .

قانون گرشام :

طبق قانون گرشام چنانچه در اقتصادی دو نوع پول مورد استفاده قرار گیرد هر گاه یکی از آن دو پول با ارزش تر از دیگری بعنوان پول کم ارزش تر تلقی شوند پول خوب بر پول بد ترجیح داده می شود در نتیجه پول بد پول خوب را از جریان خرج می کند .

سیستم پولی تک فلزی که پایه پولش یک فلز بوده :

سیستمی است که در آن طلا فقط بعنوان پایه پول محسوب می شود در این صورت تنها مسکوکات کالا ارزش دارد این سیستم مشکلاتی به شرح زیر دارد : 1-در صورت وقوع جنگ برای تامین هزینه های ناشی از جنگ نیاز به مقادیر بسیاری از طلا خواهد شد و در صورت مواجه شدن کشور با کسری تراز پرداختها و تداوم این کسر به دلل اینکه واردات بیشتر از صادرات می باشد الزاما مقدار زیادی طلا و پول از کشور خارج کنند . 2-کمیابی (کمبود ) ذخایر طلا 3- ارزش بالای طلا این عوامل باعث غر اقتصادی شدن کالا گردید بنابراین این سیستم در اکثر کشور ها از بین رفت و سیستم پول کاغذی جایگزین آن گردید.

سیستم پول کاغذی :

با گذشت زمان استفاده از انواع پول کاغذی به صورت زیر به رسمیت شناخته شد . الف:رسید های اولیه ب:اسکناس قابل تبدیل به طلا ج:اسکناس غیر قابل تبدیل به طلا د:پول اعتباری (پول تحریری)

تعریف پول کاغذی :

در ابتدا ورقی به عنوان رسید و گواهی نامه از جانب خزانه داری ها و بانکداران مورد استفاده قرار گرفت که معرف مقادیر مشخصی از مسکوکات طلا و نقره بودند به مرور زمان پول کاغذی در شکل اسکناس های رایج جایگزین رسیدها و گواهینامه ها شد این اسکانس ها دارای پشتوانه ی صد در صد طلا بودند با گذشت زمان به دلیل اینکه به طور همزمان همه ی دارندگان اسکناس برای تبدیل اسکناس ها و رسید های خود به بانک مراجعه نمی کردند به همین دلیل عامل های اقتصادی بیش از میزان ذخایر طلایی که نزد آنها بود اقدام به چاپ و صدور اسکناس کردند به این ترتیب بود که به تدریج اسکناس هایی که در جریان قرار می گرفتند فاقد پشتوانه ی کلا به صورت صد در صد بودند این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه اسکناس بدون پشتوانه یعنی اسکناس غیر قابل تبدیل به طلا کاملا جانشینن اسکناس دارای پشتوانه گردید تا رشد و توسعه تجارت و برای تسهیم در مبادله در کنار اسکناس نوعی پول بانکی متداول گردید به این پول ، پول تحریری یا اعتباری می گویند به اعتبار و پشتوانه ی پول های اشخاص حقیقی و حقوقی در بانکهای تجاری تحت عنوان حساب جاری سپرده گذاری می نمایند ، ایجاد می شود . در قبال آن حساب به دارندگان آن چک ارائه می شود از چک بعنوان پول در معاملات استفاده می شود .

سیستم پول الکترونیکی : هدف این روش پرداخت وجوه معامله به صورت سریع و بدون حضور فیزیکی طرفین معامله در موسسات مالی مانند بانک می باشد مرسوم ترن این نوع پرداخت ها استفاده از کارت های اعتباری می باشد همچنین پول جدیدی به نام پول الکترونیکی تدوین شد اسکناس های فعلی شامل شده امضای ناشر بر روی کاغذ می باشد که ناشر پرداخت آن تضمین کرده است در پول الکترونیکی محل فیزیکی این شماره و امضا تغییر کرده است و جای ثبت روی کاغذ روی رایانه ثبت می شود .

مزایای پول الکترونیکی : 1-امکان خرید از فواصل دور و پرداخت های بدون حضور فیزکی 2-قابلیت انتقال دیتا روی شبکه های کامپیوتری 3-امکان ذخیره در رایانه های شخصی 4-حمل ارزان به تمام نقاط دنیا 5-در تبدیل آنها به ارز های مختلف شکلی وجود ندارد

معایب پول الکترونیکی: 1-استفاده از این پول نیاز سخت افزار دارد. 2-کاربران پول الکترونیکی نیاز به آموزش دارند. 3-کشف تقلب از سوی کاربران مشکل است. 4-ایجاد امنیت در این سیستم گران است . 5-بدلیل سرعت زیاد انتقال بیشتر در مطالعات نامشروع استفاده می شود .